Cartlann Nuachta: 21 Nollaig 2022
Áilleacht na Nollag
Pictiúr a tógadh le gairid agus an ghrian ag dul faoi i Ros a’ Mhíl
Ba mhaith le Nótaí Chois Fharraige beannachtaí na Nollag a ghuí ar ár gcuid léitheoirí agus ar na daoine a chuireann ábhar ar fáil, idir míreanna nuachta agus pictiúir.
Seirbhís Charúil Nollag 2022
Bhí an séipéal lán go doras don Seirbhís Charúil Nollag i gCill Éinde sa Spidéal ar an Domhnach seo caite. Níor eagraíodh í ó Nollaig 2019 anuas de bharr cúrsaí sláinte poiblí agus chuir an pobal an-fháilte ar ais roimh an ócáid, mar go gcuireann an tseirbhís tús le séasúr na Nollag i gCois Fharraige, dar le go leor.
Tá an séipéal cóirithe go hálainn don Nollaig, mainséar istigh agus ceann eile amuigh agus crann mór Nollag ina sheasamh le taobh na haltóra. Bhí idir óg is sean páirteach sa tseirbhís, iad i mbun léamha filíochta agus próis, mar aon le léachtaí agus paidreacha agus thacaigh an pobal ar fad le Cór Chill Éinde agus Cór Chois Fharraige agus iad ag casadh carúil choitianta agus carúil dhúchasacha le tionlacan álainn ó cheoltóirí an cheantair.
Lasadh coinneal an duine do na gasúir a baisteadh sa bparóiste le trí bliana anuas agus lasadh coinneal an duine freisin do mhuintir an cheantair a d’imigh ar Shlí na Fírinne ó bhí an tseirbhís ann cheana. Las buachaillín óg ón bpobal Úcránach áitiúil coinneal dóibh siúd atá ar deoraíocht agus dúirt cailín Úcránach paidir ina teanga féin. Ócáid mhachnamhach, spreagúil, thaitneamhach a bhí ann: go mbeirimid beo ar an am seo arís.
Leabhar Nua Seolta
Seoladh an leabhar ‘Jimmy agus Taidhgín ag rith thimpeall Chois Fharraige’ i Stiúideo Cuan sa Spidéal le gairid. Comhthogra a bhí anseo de chuid Fóram Chois Fharraige um Pleanáil Teanga, Fighting Words Chonamara agus bunscoileanna Chois Fharraige. Eagraíodh ceardlann scríbhneoireachta le chuile scoil sa gceantar agus cuireadh na caibidlí a réitíodh le chéile le scéal den scoth a chruthú.
Rinne an t-ealaíontóir Dara McGee roinnt oibre leis na gasúir freisin le híomhánna iontacha a dhearadh a chuireann go mór leis an scéal.
‘Cill Éinde – Céad Bliain’
Cill Éinde, An Spidéal
Is deas an bronntanas Nollag a dhéanfadh an leabhar breá ‘Cill Éinde – Céad Bliain’ atá ar fáil arís agus ar díol sna siopaí sa Spidéal ar €10. Ceiliúreadh ar Shéipéal an Spidéil atá sa leabhar, le neart eolais ann faoi stair an tséipéil agus faoi stair an cheantair.
Sé Eoin Ó Droighhneáin a chuir an leabhar in eagar thar cheann coiste a raibh an Dr. Conall Mac Cuinneagáin (RIP) mar chathaoirleach air.
I measc na ndaoine a scríobh caibidlí don leabhar tá Timín Joe Tim Ó Curraidhín (RIP), Máire Ní Neachtain, Feargal Ó Béarra, Beairtle Ó Conaire, Maidhc P. Ó Conaola, Póilín Mhic Chonaonaigh agus an tEaspag Breandán Ó Ceallaigh, a bhí ina shagart paróiste sa Spidéal nuair a bhí an chéad bhliain á chomóradh i 2007.
Uisce an Spidéil
Tá iniúchadh cuimsitheach déanta ag an EPA ar Chóras Uisce an Spidéil le fáil amach céard ba chúis leis an leibhéal ard mangainéise a bhí ann níos túisce i mbliana, rud a d’fhág go raibh sé contúirteach an t-uisce a ól i gCois Fharraige, fiú amháin agus é fiuchta. Tá sé le tuiscint ón tuarascáil, atá foilsithe ar shuíomh idirlín an EPA, nach raibh monatóireacht shásúil á déanamh ar an soláthar uisce ón Spidéal agus nach raibh dóthain cothábhála agus glanadh amach á dhéanamh ag Uisce Éireann ar na píopaí uisce i gCois Fharraige.
Sé Cumann Forbartha Chois Fharraige a d’iarr ar an Aire Darragh O’ Brien fiosrúchán neamhspleách a chur ar bun faoin bhfadhb a tharla leis an mangainéis. Glacann an Cumann Forbartha leis go bhfuil an fiosrúchán iomlán sásúil déanta anois ag an EPA faoin mbealach a oibríonn Córas Uisce an Spidéil. Déanadh roinnt moltaí praiticiúla sa tuarascáil seo a d’eisigh an EPA, le go mbeidh córas uisce an Spidéil in ann déileáil le fadhb na mangainéise san uisce as seo amach agus le go mbeidh monatóireacht á déanamh de réir mar atá leagtha síos sna rialacháin.
Oireachtas na Gaeilge 2024
Tá caint ar Oireachtas na Gaeilge a thabhairt ar ais go Cois Fharraige sa mbliain 2024. Socraíodh iarratas a réiteach maidir le Féile Mhór na Gaeilge a eagrú i gCois Fharraige sa mbliain 2024 ag cruinniú a bhí ag Cumann Forbartha Chois Fharraige le gairid. Is iomaí duine a ceisteodh cá bhfuil na hallaí i gCois Fharraige ina bhféadfaí Corn Uí Riada nó Steip, an comórtas damhsa ar an sean-nós, a eagrú. Glacann an Cumann Forbartha leis go mbeadh deacracht ansin cinnte agus dá bharr sin beartaíodh dul i bpáirt leis an eagraíocht Gaillimh le Gaeilge le comhiarratas a réiteach, sa gcaoi is go mbeadh cuid de na himeachtaí ar bun i gCois Fharraige agus an chuid eile i mBóthair na Trá nó i gCathair na Gaillimhe.
Eagraíodh Oireachtas na Gaeilge i gCois Fharraige sa mbliain 1974, an chéad uair ariamh a raibh an tOireachtas ar siúl sa nGaeltacht. Dúirt urlabhraí ón gCumann Forbartha go mbeadh sé tráthúil go bhfillfeadh Oireachtas na Gaeilge ar an nGaeltacht i 2024, 50 bliain níos deireanaí, fiú más gá roinnt de na himeachtaí móra a eagrú i gCathair na Gaillimhe.
AGM an Chomhar Creidmheasa
Comhar Creidmheasa Cholm Cille
Tionóladh Cruinniú Cinn Bhliana Chomhar Creidmheasa Cholmcille Déardaoin seo caite, 14 Nollaig. Bhí 45 duine páirteach sa gcruinniú, 23 duine ar líne agus an cuid eile i Seanscoil Sailearna.
Tuairiscíodh go raibh ioncam iomlán de bheagán le cois €1.68 milliún ag an gComhar Creidmheasa le linn na bliana airgeadais 202/21, a chríochnaigh ar an 30 Meán Fómhair, 2022. B’shin méadú 16.6% ar an ioncam a bhí ann an bhliain roimhe sin. Ina ainneoin sin bhí farasbarr beag de €5,598 le tuarisciú de bharr cúinsí eisceachtúla le linn na bliana, cúinsí a bhain le luach infheistíochta agus soláthar a dhéanamh do easnamh i Scéim Pinsean an ILCU, chomh maith le aisíoc úis ar roinnt iasachtaí.
Tá os cionn 9,000 ball i gComhar Creidmheasa Cholmcille, a fhreastalaíonn ar Chonamara Theas, ó na Forbacha go Leitir Mealláin agus ón gCeathrú Rua chomh fada le Camus. Tá €48 milliún de luach scaireanna ag na baill sa gComhar Creidmheasa agus tá beagnach €9 milliún sna cúlchistí éagsúla.
Dúirt Dónall Mac Giolla Bhríde, Cathaoirleach an Bhord Stiúrtha, ina thuairisc don chruinniú gur baineadh amach an dá aidhm a bhain leis an stráitéis nua a aontaíodh anuraidh, mar atá (i) bainistiú a dhéanamh ar an leibhéal coigiltis agus (ii) méadú a chur le líon na n-iasachtaí.
Tá beagán le cois €13.8 milliún tugtha amach mar iasachtaí do na baill, méadú beag ar an méid iasachtaí a tugadh amach sa mbliain2020/21. Tugadh amach luach €6,601,254 ar fad le linn na bliana i gcomparáid le €6,334,000 an bhliain roimhe sin.
Ina tuairisc don chruinniú dúirt an Bainisteoir, Treasa Uí Fhátharta, go raibh roinnt táirgí nua le cur ar fáil do na baill ó thús na bliana 2023:
- Iasacht Glas Tithíochta ag 4.99% le athchóiriú a dhéanamh ar thithe chun iad a dhéanamh níos éifeachtúla ó thaobh fuinnimh de.
- Iasachtaí Glas faoi scéim Greener Homes ag 4.9% do dhaoine a bheadh ag iarraidh réiteach ONE-STOP-SHOP d’fheabhsuithe a dhéanamh ar a gcuid tithe.
- Iasacht Glas Cairr ag 4.99% le carr leicteach nó hibride a cheannach, bíodh sé nua nó ceann ar athlámh é.
- Iasachtaí don Chéad Uair suas go uasmhéid de €15,000 ag 7.5%. suas go €
Toghadh Treasa Ní Cheallaigh as An Sruthán, An Cheathrú Rua ina stiúrthóir nua ag an gcruinniú. Is cuntasóir í Treasa atá ag obair le PWC i nGaillimh.
Crannchur Mór na mBreathnaigh
Gearóid Ó Fátharta, ar dheis, ó Choiste Lotto Cumann Micheál Breathnach ag bronnadh seic do €11,800 ar Dylan Seoighe ón gCeathrú Rua le gairid.
Is ag Dylan a bhí na huimhreacha ceart chun an Pota Óir a bhuachan sa Lotó le gairid.
Bailíodh beagnach €25,000 sa gCrannchur Mór a bhí ag Cumann Micheál Breathnach le roinnt seachtainí anuas agus roinneadh amach 109 duais an Domhnach seo caite.
I gcás Lotó Chumann Micheál Breathnach na seachtaine seo caite, ní raibh aon bhuaiteoir ar an bPota Óir. Bhí €3,000 sa bPota Óir. 6,13,19,26 na huimhreacha a tarraingíodh.
Taarraingíodh dhá ainm as an hata, le €50 ag dul do chaon duine acu: Máire T. Folan, An Spidéal, agus Avril Mc Tavish, Ros a’ Mhíl. Muiris Mac Gearailt, An Bóthar Buí, a fuair duais an díoltóra, Cóilín Wallace, An Lochán Beag, a fuair an dearbhán Tigh Dhurcáin.
Tá an pota óir méadaithe go €3,200 don tseachtain seo.
Cois Fharraige sa Dara Áit
Foireann Sacar Chois Fharraige sa mbliain 2019
Tá foireann sacair Chois Fharraige sa dara áit faoi láthair i Sraith Sacair na Gaillimhe (Roinn I), le 25 pointe as 12 cluiche. Tá Moyne Villa ar 29 pointe as an líon céanna cluichí. Tá Mac Dara, foireann sacair na Ceathrún Rua, sa gceathrú háit le 20 pointe théis 10 gcluiche a imirt.
Tá briseadh sna cluichí faoi láthair ach beidh siad ag tosú ar ais théis na Nollag.