Cartlann Nuachta: 23 Nollaig 2015
23 Nollaig 2015
An Spidéal ina Seaimpíní an Chontae
Lá iontach a bhí ann d’iománaithe an Spidéil Dé Domhnaigh seo caite nuair a bhuaigh siad Craobh Soisear A na Gaillimhe tar éis foireann láidir Ard Rathain a bhualadh sa gcluiche ceannais i mBéal Átha an Rí, leis an scór 0 – 15 in aghaidh 0 – 10. Bhí an Spidéal i gceannas ar an gcluiche seo o thús go deireadh, ach ní raibh an bua cinntithe go dtí an cúpla noiméad deireadh den chluiche. Bhí an pháirc trom agus chaill an dá fhoireann seansanna.
Bhí an Spideal chun tosaigh le pointe amháin ag leath ama, 0 – 5 in aghaidh 0 – 4. Sa darna leath ba é an Spidéal is mó a chruthaigh seansanna agus ba cheart go mbeadh cúpla cúl acu leis na seansanna a fuair siad.
Bhí na cúlaithe ar fad thar barr i rith an chluiche. Bronnadh laoch an chluiche ar Fhiontán Ó Cuanaigh a bhí i lár na páirce.
An chéad bhliain eile beidh an Spidéal ag imirt ag grád Idirmheánach. Tabharfaidh sé seo spreagadh don iomanaíocht i gCois Fharraige. Níor cheart dearmad a dhéanamh go ndeachaigh club eile as Cois Fharraige chomh fada le cluiche leathcheannais an chontae sa gcomórtas céanna. Bhí sé iontach an líon mór gasúr a fheiceáil ag an gcluiche agus iad ag meascadh and ag tógáil pictiúr leis na himireoirí tar éis an chluiche.
Bhí an iománaíocht á himirt sa Spidéal ó thús an chéid seo caite. Tá trácht fós ar fhoireann iomána an Spidéil a d’imir foireann Chonradh na Gaeilge sa mbliain 1913. Ba sa ngrád sóisearach a d’imir an Spidéal sna seascaidí agus bhuaigh siad trí chraobh an iarthair as a chéile ag an am. Chaith siad tamall sa ngrád idirmheánach ina dhiaidh sin.
Sé bua an Domhnaigh seo caite an bua ba mhó a bhí acu le blianta fada agus is cinnte go mbeidh tionchar dearfach aige ar imirt na hiomána sa gceantair. Bhí an bua seo bunaithe ar an obair mhór a cuireadh isteach i bhforbairt an chluiche i measc na n-óg le blianta beaga anuas.
Ceann de na nithe ba shuntasaí faoi fhoireann an Spidéil ná go raibh ceathrar de mhuintir Churraoin as an bPáirc agus cúigear eile col ceathracha leo mar chnámh droma na foirne. Chomh maith leis sin, ba Curraoineach eile, Pádraig, a bhí mar bhainisteoir ar an bhfoireann.
Ag am amháin sa gcluiche bhí Seán Ó Curraoin ag tógáil poc saor agus bhéic duine ón taobhlíne air, ‘cuir ag do cholcheathar é’. Ní raibh mórán maith sa gcomhairle sin mar bhí cúig cholcheathar ar an bhfoireann ag imirt leis.
Captaen na foirne ag caint leis an slua tar éis an chluiche
Tithe Saoire i mBaile an tSagairt Ceannaithe ag Clúid
Tháinig sé chun solais an tseachtain seo caite go bhfuil Tithe Saoire an Spidéil, i mBaile an tSagairt, ceannaithe ag CLÚID, an eagraíocht náisiúnta a bhíonn ag soláthar is ag bainistiú tithíocht shóisialta. Tá litir seolta ag Comhlacht Forbartha an Spidéil chuig Clúid, ag iarraidh cruinniú, leis na pleannanna atá ag an eagraíocht a phlé.
Tá 29 teach sa scéim agus glactar leis go mbeidh Clúid á réiteach le cur ar fáil do theaghlaigh agus do dhaoine atá ar liosta tithíochta Chomhairle Chontae na Gaillimhe. Sa litir déantar an pointe go bhfuil go leor daoine ina gcónaí sa gceantar cheana, a bhfuil riachtanais tithíochta acu agus go bhféadfaidís teach a fháil sa bhforbairt atá beartaithe i mBaile an tSagairt.
Tá sé ráite ag Comhlacht Forbartha an Spidéil sa litir chomh maith go bhfuil sé tábhachtach do cheantar an Spidéil go dtabharfar san áireamh cúrsaí teanga nuair atá tionóntaithe á roghnú do na tithe, go speisialta i gcomhthéacs an phleanáil teanga atá ar bun faoi láthair i gceantar Chois Fharraige.
Aisteoirí an Spidéil sna Siopaí
Tá an leabhar ‘Aisteoirí an Spidéil’ ar fáil anois sna siopaí i gCois Fharraige ar €10. Cur síos atá ann ar stair na drámaíochta i gceantar an Spidéil, scríofa ag Máirín Uí Choileáin (Breathnach), Máirín Chóilín Ned ón gCoilleach.
Tá Aisteoirí an Spidéil ar cheann de na compántais drámaíochta is bisiúla agus is gníomhaí sa nGaeltacht. I mbliana rinne siad léiriú cumasach ar an dráma ‘Boicíní Bhóthair Kilburn’, aistriúchán ar an dráma ‘Kings of The Kilburn High Road’.
Cíorann an leabhar seo stair an chompántais ó 1910 go dtí an lá atá inniu ann. Tá an leabhar lán le pictiúirí fíorspéisiúla a thabharfaidh daoine siar ar bhóithríní na smaointe.
Is as an gCoilleach do Mháirtín Breathnach Uí Choileáin (thuas in eindí le Gearóid Denvir) agus cónaí uirthi sna hAille. Tá sí ar fhoireann teagaisc Choláiste Cholmcille, áit a mbíonn sí ag réiteach drámaí leis na daltaí le haghaidh comórtais drámaíochta, chomh maith le bheith ag múineadh Gaeilge agus Béarla.
Rith Spraoi an Spidéil
Ar an Luan seo chugainn, 28 Nollaig, beidh an Rith Spraoi 5km ar bun sa Spidéal ar mhaithe le Croílíne Chois Fharraige. Beidh an clárú ar bun sa gCrúiscín Lán ag 12.00 agus tosóidh an rása ag 12.30 i.n. Táille: €5 do dhuine óg, €10 do dhuine fásta agus níl ach €15 ar chlann.
Cumann Fianna Fáil an Spidéil
An tseachtain seo caite bhí cruinniú de Chumann Fianna Fáil an Spidéil ar siúl sa gCrúiscín Lán. I láthair bhí na hiarrthóirí san olltoghchán, Mary Hoade (ar dheis) agus John Connolly, chomh maith leis an gcomhairleoir contae Noel Thomas.
Labhair Mary Hoade faoin drochbhail atá ar chúrsaí san ionad éigeandála in Ospidéal na hOllscoile, Gaillimh, agus dúirt sí go raibh sé ar ceann de na rudaí is mó atá ag déanamh imní do dhaoine sa taobh seo tíre i láthair na huaire. Thagair sí chomh maith don bhaol atá ann go gcuirfí deireadh leis an seirbhís aeir chuig na hOileáin Árann agus anois, dúirt sí, tá seirbhís an bháid farantóireachta féin i mbaol.
Labhair John Connolly (ar chlé) faoin ngearradh siar atá déanta ag an rialtas ar scéimeanna Leader agus thagair sé don imní atá ar dhaoine faoi chúrsaí slándála ó tharla an oiread sin stáisiún gardaí a bheith dúnta.
Léiríodh ag an gcruinniú míshásamh faoina laghad dul chun cinn atá déanta ar scéim séarachais an Spidéil agus an drochbhail atá ar chuid de na bóithre bailte sa gceantar. Cáineadh an t-easpa dul chun cinn atá ar sheachbhóthar na Gaillimhe chomh maith agus dúradh go raibh an mhoill seo ag cur as go mór do mhuintir Chonamara ar fad.
Gradam Eile ag Ciana
Ag ócáid i gCaisleán an Bharraigh le gairid bronnadh gradam an Bhan-Imreoir Shinsearach 2015 do Chúige Chonnacht ar Ciana Ní Churraoin, Púirín, Indreabhán, as a cuid éachtaí i rith na bliana. Is Seaimpín an Domhain í Ciana agus faoi láthair tá sí i mbun staidéir in Ollscoil Luimnigh.
I gCuimhne ar Noel Browne
Dé Domhnaigh seo caite, 20 Nollaig, 100 bliain ón lá a rugadh é, ghlac thart ar thrí scór duine páirt sa gcuimhneachán ar an Dr. Noel Browne, a tionóladh cois a uaigh i Reilig Mhaorais, ar an mBánrainn, Baile na hAbhann. I measc na ndaoine a bhí i láthair bhí a iníon Ruth, a tháinig ann lena hiníon ó Chill Mhantáin. Leag Nuala Ní Chonghaile, Rúnaí Choiste Pobail na Tulaí, bláthfhleasc ar a uaigh agus labhair roinnt daoine a bhí i láthair faoin méid a rinne Noel Browne agus é sa bpolaitíocht mar Aire Sláinte idir na blianta 1948 – 51, nuair a sheol sé feachtas le dul i ngleic le ráig den ghalar eitinne.
I measc na ndaoine a labhairt bhí a gharmhac Glyn Carragher, Seosamh Ó Cuaig, Catherine Connolly, Des Geraghty agus Séamas Ó Scanláin. I láthair chomh maith bhí an Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh.
Bhí cónaí ar Noel Browne agus a bhean Phyllis i dteach ceann tuí ar an gCloch Mhór, Baile na hAbhann, agus is i reilig Mhaorais in aice láimhe atá sé curtha in uaigh shimplí, lena ainm greannta i gcloch na háite.
Tar éis an tsearmanais ag an reilig chuaigh cuid den slua siar go Tigh Pheadair Mhóir ar an mBánrainn, áit ar chuir an t-úinéar tae ar fáil do na daoine, gan pingin ná leathphingin a bhaint dóibh. Tharraing Ruth, iníon Noel Browne, agus a gar iníon, amach feadóg mhór agus mandolin agus chuir siad ceol breá ar fáil dá raibh i láthair.
Cuid den slua mór a d’fhreastal ar ócáid cuimhneacháin ar an Dr. Noel Browne, Dé Domhnaigh seo caite, 20 Nollaig, i reilig Mhaorais, Baile na hAbhann. Rugadh Noel Browne ar an 20 Nollaig, 100 bliain ó shin. [Pictiúr: Murray Scott]
Nollaig na mBan
Beidh mná Chonamara ag teacht le chéile do dhinnéar Tigh Giblin ar an Spidéal ag 7.30 i.n. Dé Céadaoin 6 Eanáir, Oíche Nollag na mBan. Tá biachlár socraithe, chomh maith le spotduaiseanna. Gach eolas ag Majella Ní Chríocháin, 087 9776852. Áirithintí, glaoigh ar Tigh Giblin ag 091 504787.
Snámh Lá Nollag
Tabharfaidh baill Chumann Mhicheál Breathnach faoi dhúshlán na farraige Lá Nollag arís i mbliana. Cuirfear tús leis an snámh ag 12.45 i.n. ag Trá Sáilín. Is ar mhaithe le Pieta house a bhaileofar urraíocht – carthanacht a dhéanann an-obair dóibh siúd atá in ísle brí.
Táthar ag súil le go mbeidh slua mór páirteach sa snámh aríst i mbliana. Tá na cártaí urraíochta ar fáil ó Frances Uí Churraoin, Rúnaí Chumann Micheál Breathnach.