Cartlann Nuachta: 26 Meitheamh 2019
Lóchrann Chonamara
An Tine Chnámh a lasadh ag an marglann sa Teach Dóite, ar an Domhnach seo caite, Oíche Shin Seáin, 23 Meitheamh, mar chuid de Lóchrann Chonamara a bhí eagraithe ag Cumann Forbartha Chois Fharraige agus ag Coiste Pobail an Fháirche in éindí leis an gcompántas drámaíochta Fíbín, faoi scáth Gaillimh 2020.
[Pic: Seán Ó Mainnín]
Bhí an spéir lasta thart ar an Teach Dóite, tráthnóna Domhnaigh seo caite, ag an Tine Chnámh mór a lasadh ar chúl Tigh Pheacocke, mar chuid de Lóchrann Chonamara, ócáid a bhí eagraithe ag Cumann Forbartha Chois Fharraige agus ag Coiste Pobail an Fháirche, le ceiliúradh a dhéanamh ar Oíche Shin Seáin.
Cé go raibh an aimsir an-fhliuch i gcaitheamh an lae, bhailigh na céadta ag Tigh Pheacocke le páirt a ghlacadh sa gceiliúradh a thosaigh le ceol breá bríomhar ó Mharcus Ó hIarnáin is a chlann. In éindí leo bhí an t-amhránaí Don Stiffe.
Cé go raibh an lá go dona rinne ceithre ghrúpa siúlóirí a mbealach trastíre ó na ceithre hairde le bheith páirteach sa gceiliúradh. Chaith grúpa amháin, Cumann Sléibhteoireachta Chonamara Theas, cúig uair an chloig ag siúl ó Dhroichead Scríbe ar an gcriathrach go dtí an Teach Dóite, mar a dhéantaí sa seanam sula raibh aon bhóthar ann. Bhí orthu bád a úsáid le abhainn a thrasnú ar an turas.
Dúirt Donncha Ó hÉallaithe, ó Chumann Forbartha Chois Fharraige, go raibh meitheal eagraithe Lóchrann Chonamara an-sásta leis an ócáid agus ghlac sé buíochas leis na heagraíochtaí a chuir urraíocht ar fáil: Gaillimh 2020, Comhairle Chontae na Gaillimhe, Ealaín na Gaeltachta, Foras na Gaeilge agus FLAG an Iarthair de chuid BIM. Ghlac sé buíochas speisialta le muintir de Búrca, ar leo Tigh Pheacocke, as an áit a chur ar fáil. “Murach comhoibriú an óstáin, ní fhéadfaí Lóchrann Chonamara a eagrú.”
Dúirt sé go mbeadh an meitheal eagraithe ag tíocht le chéile go gairid le cinneadh a dhéanamh ar cheart ócáid bhliantúil a dhéanamh dhó.
Is faoi scáth “Bailte Beaga, Smaointe Móra” de chuid Gaillimh 2020 a eagraíodh Lóchrann Chonamara.
Camógaí Chois Fharraige
Foireann Chois Fharraige, a buaileadh i gcluiche ceannais ar an Satharn seo caite, in aghaidh Creachmhaoil sa Sciath (faoi 12A), a imríodh ar an dTurlach Mór, nuair a fuair Creachmhaoil cúl sa nóiméad deireannach den chluiche.
Ar chúl, ó chlé: Ellie Seoighe, Mar Ní Néill, Shauna Bindon/ Ní Scanláin, Caoimhe Ní Chuinn, Ailbhe Ní Ghionnáin, Eimear Ní Dhiomsaigh, Sadhbh Laila Riggott, Adhna Ní Chonghaile, Amy Ní Thuathail, Sadhbh Ní Fheinneadha.
Chun tosaigh, ó chlé: Louise Seoighe, Mailí De Cléir, Muireann Ní Ghloinn, Caoimhe Ní Ghloinn, Sarah Ní Chonceanainn, Saise Ní Chuinn, Eileanor Nic Chormaic
As láthair ón bpictiúr: Jessica Ní Chonghaile agus Orlaith Ní Thuairisc.
Páirc Spraoi ag an Spidéal i 2020?
Is fada páistí ó cheantar An Spidéil ag fanacht ar Pháirc Spraoi. Ach tá an chuma air nach mbeidh orthu fanacht i bhfad eile. Tá cead pleanála fáighte ag Comhlacht Forbartha An Spidéil don Pháirc Spraoi ar shuíomh atá á chur ar fáil ag CLG An Spidéil. Tá deontas 75% le fáil ón gClár Leader ach caithfear an 25% eile a bhailiú go háitiúil idir roimh dheireadh na bliana.
Beidh cruinniú poiblí ar bun ar an Déardaoin seo, 27 Meitheamh, ag tosú ag 7.30pm i Halla Scoil Éinne ar An Spidéal, le eolas a thabhairt faoin togra. Beidh léaráidí ar fáil den Pháirc Spraoi ag an gcruinniú poiblí. Beidh míle fáilte roimh dhuine ar bith le spéis sa togra seo, a theastaíonn go géar sa gceantar le fada an lá.
Campaí Samhraidh
Tá Tuismitheoirí na Gaeltachta ag eagrú sraith campaí samhraidh do dhaoine óga, idir campaí drámaíochta, campaí damhsa agus campa ealaíne. Maireann gach campa seachtain amháin, ó Luan go hAoine. €45 an táille agus is féidir áit a chur in áirithe ach glaoch ar (091) 869571, nó ríomhphost a sheoladh chuig aisling@nulltuismitheoiri.ie. Is san ionad Splanc, ar chúl na leabharlainne sa gCeathrú Rua, a bheas na campaí ar bun.
Seo a leanas liosta na gcampaí samhraidh, atá á chur ar fáil ag Tuismitheoirí na Gaeltachta:
1 – 5 Iúil: Drámaíocht (5 – 9 mbliana) le Úna Ní Fhlatharta & Máirín Nic Con Iomaire.
8 – 12 Iúil: Drámaíocht (10 mbliana ar aghaidh) le Úna Ní Fhlatharta agus Darach Mac Con Iomaire.
15 – 19 Iúil: Damhsa, Rithim & Amhráin (le béim ar Dhamhsa ar an Sean-Nós) le Seosamh Ó Neachtain agus Sonia Ní Oibicín (5 bliana ar aghaidh).
22 – 26 Iúil: Campa Ealaíne (5 bliana ar aghaidh).
5 – 9 Lúnasa: Damhsa Gaelach, Hip Hop & go leor eile le Niamh Ní Dhonnacha agus Colene Ní Niadh (5 bhliana ar aghaidh).
Campaí Spóirt i gCois Fharraige
Beidh Campa Camógaíochta ag Cumann Camógaíochta Chois Fharraige ar feadh seachtaine ag tosú ar an Luan, 15 Iúil.
Beidh Campa Peile ag Cumann Micheál Breathnach ar Pháirc an Chnoic, ag tosú ar an Luan seo chugainn, 1 Iúil. Clárú ar líne.
Beidh Campa Iomána ag Cumann Micheál Breathnach ar Pháirc an Chnoic ag tosú Luan, 8 Iúil. Clárú ar líne.
Traidphicnic 2019
An deireadh seachtaine seo chugainn a bheas Traidphicnic ar bun sa Spidéal, ag tosú ar an Aoine, 5 Iúil, nuair a dhéanfar an fhéile a sheoladh ón stáitse. Ní díreach san áit chéanna a bheas an stáitse i mbliana, ach ar thalamh na Ceardlainne, mar nach raibh an láthair ag Stiúideo Cuan ar fáil i mbliana, mar a bhí le seacht mbliana anuas. Tá buíochas á ghábháil ag choiste eagraithe na féile leis na gnólachtaí sa gCeardlann agus le Cló Iar-Chonnachta, chomh maith le Údarás na Gaeltachta agus le Ealaín na Gaeltachta, faoi chuidiú le Traidphicnic socraithe a dhéanamh chun aistriú chuig an láthair nua.
Seo ceann de na féilte ceoil is fearr sa tír agus tá ag éirí leis scoth na ngrúpaí ceoil a mhealladh ag an Spidéal tús mí Iúil gach bliain. Ní ghearrtar aon táille ar dhaoine chun freastal ag na coirmeacha ar feadh an deireadh seachtaine, ach bíonn buicéid ar fáil, inar féidir síntiús a thabhairt le gur féidir costais na féile a íoc.
Sagart Staf: 60 Bliain ina Shagart
Cór Chois Fharraige
Bhí ócáid álainn i gCois Fharraige ar an gCéadaoin, 26 Meitheamh, le ceiliúradh a dhéanamh in éindí leis an tAthair Stiofán Ó Donnchadha ón Teach Mór, Indreabhán, atá trí scór bliain ina shagart. I dtosach bhí Aifreann speisialta i Séipéal an Chnoic, an séipéal ina baisteadh an tAthair Stiofán. Cór Chois Fharraige, faoi stiúir ag Aisling Ní Neachtain, a chuir an ceol ar fáil le linn an Aifrinn. Tar éis an Aifrinn bhí ócáid an-deas san Ionad Tacaíochta Teaghlaigh. Bhronn Cumann Forbartha Chois Fharraige pictiúr den Athair Stiofán air, a tógadh nuair a cheiliúr sé Aifreann speisialta ar an gcladach trí bliana ó shin, le comóradh a dhéanamh ar an naonúr fear a maraíodh nuair a phléasc an ‘mine’ ar an 17 Meitheamh 1917.
Chaith an tAthair Stiofán, nó Sagart Staf mar a thugtar go háitiúil air, na blianta ag saothrú mar shagart thar lear ach anois tá cónaí air i gCnoc Mhuire. Ach níor chaill sé a ghrá dá áit dúchais riamh.
Oscailt Oifigiúil na Scoile Nua
Ar chlé tá Fearghas Mac Lochlainn, príomhoide Scoil Sailearna agus ar dheis, an Teachta Dála, Éamon Ó Cuív, tar éis dhó leac a nochtadh ag ócáid ar an Aoine seo caite, nuair a osclaíodh an scoil nua go hoifigiúil.
[Pic: Seán Ó Mainnín]
Bhí bród le sonrú san aer i Scoil Sailearna ar an Aoine seo caite nuair a osclaíodh an scoil nua go hoifigiúil. Dúirt príomhoide na scoile, Fearghas Mac Lochlainn, go bhfuil sé scór bliain ó cuireadh an chéad dréacht de phlean na scoile nua le chéile agus gur thóg sé píosa fada tógáil na scoile nua a bhogadh ar aghaidh tríd an bpróiséas. Thug sé an-chreidiúint don chathaoirleach atá ar Bhord Bainistíochta na Scoile, Máirtín Ó Ceallacháin, “a bhí i gcónaí dearfach, seiftiúil agus spreagúil, ag brú an togra chun cinn”.
Tógadh an chéad chuid de Scoil Sailearna sa mbliain 1854. Athlonnaíodh aniar í sa mbliain 1972 go dtí an láthair a bhfuil sí ann anois.
Sa mbliain 2015 cuireadh tús le atógáil na scoile. I 2016 socraíodh an tseanchuid den scoil a leagan go talamh. Bhí ar an mBord Bainistíochta cur isteach ar chead pleanála le í a thógáil arís, rud a chuir moill ar chúrsaí.
Ní amháin go bhfuil scoil bhreá nua ag Paróiste an Chnoic, ach thapaigh Bord Bainistíochta na Scoile páirc imeartha a fhorbairt, áis nach mbeadh ar fáil ag daltaí na scoile. Tá forbairt fós le déanamh ar an bpáirc imeartha le go mbeidh sé réitithe amach i gceart le haghaidh cluichí. Glacadh buíochas le Comhar Creidmheasa Cholmcille agus le Cumann Forbartha Chois Fharraige, chomh maith le Coiste na dTuismitheoirí, faoin maoiniú a cuireadh ar fáil leis an bpáirc imeartha a réiteach agus glacadh buíochas speisialta le Eoin Breathnach, a rith maratón agus a bhailigh os cionn €3,000 ar mhaithe leis an scoil.
Beirt Tribesmen ó Chois Fharraige
Pádraig Ó Conghaile ó Leitir Peic, duine de laochra an fhoireann iománaíochta ‘Galway Tribesmen’ a bheas ag imirt ar an Satharn seo i gcluiche ceannais an ‘Ceiltic Challenge’ ar an Tulach Mór in aghaidh Dhoire.
Ar an Satharn seo chugainn imreofar na cluichí ceannais sa gCeltic Challenge, cómórtas iománaíochta d’imreoirí atá 16 agus 17 bliain d’aois. Tá trí fhoireann ó Chontae na Gaillimhe páirteach sa gCeltic Challenge i mbliana. Ar cheann de na fóirne, Galway Tribesmen, tá beirt iománaí ó Chois Fharraige, Pádraig Ó Conghaile a imríonn le CLG An Spidéil agus Thomas Halliday a imríonn le Bearna/Na Forbacha.
Ar an Satharn seo caite d’imir na Tribesmen an cluiche leathcheannais (roinn 3) in aghaidh an Chláir, thíos i gCroisín agus bhí an bua acu le cúilín amháin, 2 – 11 in aghaidh 1 – 13. Beidh siad in aghaidh Dhoire sa gcluiche ceannais ar an Satharn seo, 29 Meitheamh, cluiche a imreofar sa Tulach Mór.
Torthaí Spóirt ón Deireadh Seachtaine
Peil (Roinn 1): An Spidéal 2 –15, Milltown 0 – 12.
Peil (Roinn 7): Ml. Breathnach 3 – 13, Cárna-Caiseal 2 – 07.
Peil (Roinn 3): Ml. Breathnach 2 – 14, Corofin 2 – 11.
Iomáint (Sóisear A): Ml. Breathnach 4 – 11, Gort 0 – 11.
Camógaí (faoi 12A): Cois Fharraige 1 – 03, Creachmhaoil 2 – 03.