Cartlann Nuachta: 6 Eanáir 2016

6 Eanáir 2016


Tuirbíní Gaoithe i gCuan na Gaillimhe?

Marine_logoIs cosúil go bhfuil Foras na Mara ag smaoineamh ar mhuilte gaoithe a thástáil i gCuan na Gaillimhe amach ón Spidéal. Tá suíomh cheana féin ag Foras na Mara soir ó dheas den Spidéal ina raibh tastálacha ar bun ar fhuinneamh a ghiniúint ó thonntracha. Wavebob a thugtar ar an tionscnamh taighde, ar cuireadh tús leis 10 mbliain ó shin.

Tá sé fógraithe ag Foras na Mara go mbeidh iarratas á dhéanamh ar an Roinn Comhshaoil le ‘léas urthrá nua’ a fháil le gur féidir uasghrádú a dhéanamh ar an láthair i gCuan na Gaillimhe, agus le ‘réimse gaireas fuinnimh in-athnuaite mara’ a lonnú ann.

I measc na nithe atá liostáilte san iarratas, tá ‘tuirbíní gaoithe ar snámh’.


Rith Spraoi an Spidéil Dé Luain 28ú Nollaig

Rith do Chroílíne 2015Cé go raibh an aimsir go dona, tháinig os cionn 100 duine amach le páirt a ghlacadh i Rith Spraoi an Spidéil agus chun tacaíocht a thabhairt do Chroílíne Chois Fharraige.

Rónán Ó Direáin agus a mháthair, Marie Ní Bhaoill, a bhuaigh rás na bhfear agus na mban faoi seach, agus ba iad Andy Ó Feinne agus Róise Ní Lochlainn a bhuaigh rás na ngasúr.

Fiú leis an mbáisteach agus an drochaimsir baineadh an-taithneamh as an rás. Chuir an coiste eagraithe cupán tae agus soláistí ar fáil sa gCrúiscín Lán tar éis an rása. Bhí neart spotduaiseanna ar fáil freisin dóibh siúd a ghlac páirt.

Tá Croílíne Chois Fharraige tar éis AED’s agus traenáil i CPR agus in úsáid na AED’s a chur ar fáil i gceantar Chois Fharraige le cúpla bliain anuas.


Pacáistí Beatha Bronnta ar Thearmann Éanna

Roimh an Nollaig bhronn scoláirí ón Idirbhliain, Coláiste Chroí Mhuire, An Spidéal, bronntanas d’ábhar bricfeasta ar gach ceann de na títhe i dTearmann Éanna. Tá mionchuideachta dárb ainm ‘Bóithrín na Smaointe’ dhá reáchtáil ag an rang idirbhliana faoi láthair agus socraíodh go gcaithfí sciar den bhrabach ar an gcomhartha cairdeasa seo.

Fiche pacáiste beatha a cuireadh le chéile in iomláine.

Tearmann Éanna_Coláiste Chroí Mhuire

Scoláirí Idirbhliana ó Choláiste Chroí Mhuire, An Spidéal, tar éis dóibh ábhar bricfeasta a bhronnadh ar gach ceann de na títhe i dTearmann Éanna i rith seachtain na Nollag.

Ar chúl ó chlé: Breeda Ni Choisdealbha (Tearmann Éanna), Conal Ó Cuirrín, Sarah Ní Ainín, Éabha Ní Fhearrachair, Oliver Ó Cuínn, Gearóid Ó Conghaile, Amber Ní Dhúbháin agus Peige Uí Chéidigh (Tearmann Éanna).

Chun tosaigh ó chlé: Piaras Ó Ceannabháin agus Seán Ó Drisceoil.


An Club Scannán – The Connection

The Connection

Cuirfear tús an Déardaoin seo chugainn, 14 Eanáir, le séasúr nua scannán in Indreabhán. Idir seo agus an Cháisc beidh scannán nua á thaispeáint gach Déardaoin ar an scáileán mór in Amharclann na Seanscoile ag 8.15 i.n. Tá liosta spéisiúil scannán roghnaithe ag Club Scannán Sailearna don séasúr: 10 scannán ar fad ó thíortha éagsúla ag tosaí ar an Déardaoin seo chugainn le ‘The Connection’, scannán nua ón bhFrainc, bunaithe ar scéal fíor i dtaobh iarrachtaí na n-údarás dlí an ceann is fearr a fháil ar mhangairí drugaí i gcalafort Marseilles.

Tá ballraíocht sa gClub Scannán le fáil ar €30 agus tugann sé cead isteach don 10 scannán a bheas á dtaispeáint idir seo agus an Cháisc. Más fearr le duine is féidir €8 a íoc ag an doras as gach scannán. Tá liosta iomlán na scannán, chomh maith le eolas futhu, ar fáil ar an suíomh idirlíon www.clubscannan.ie.


An Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge

Roimh an Nollaig rinne Fóram Chois Fharraige um Phleanáil Teanga aighneacht chuimsitheach a sheoladh ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta i dtaobh an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge. San aighneacht cuireadh na moltaí seo a leanas os comhair na Roinne:

  • Scéim Labhairt na Gaeilge nua a shocrú don scoilbhliain 2016/17.

  • Tógáil tithe a spreagadh sa nGaeltacht a bheadh dírithe ar chainteoirí Gaeilge a mhealladh le lonnú i gceantair ina bhfuil Gaeilge in úsáid mar ghnáth-theanga chumarsáide.

  • Acht na Gaeltachta a leasú le go mbeifear ina ann stádas Gaeltachta a bhaint ó cheantair nach bhfuil an Ghaeilge in úsáid mar theanga pobail.

  • Polasaí nua earcaíochta sa tseirbhís poiblí a shocrú a chinnteodh soláthar dóthaineach ag an státchóras de dhaoine atá innil sa dá theanga oifigiúla, go háirithe sa nGaeltacht.

  • Deontas chun nuachtán clóite a chur ar fáil a d’fhreastalódh go príomha ar na pobail Ghaeltachta.

  • Bord Oideachais ar leith a chur ar bun a bheadh ag déileáil le gach gné den oideachas sna ceantair Ghaeltachta agus ag a mbeadh na cumhachtaí céanna aige is atá ag na Boird Oiliúna is Oideachais.

  • Féachaint chuige go mbeidh cúrsa faoi leith Gaeilge, agus curacalam dá réir, á tairiscint sa Teastas Sóisearach agus san Ard Teastas do chainteoirí dúchais Gaeilge.


Cruinniú faoi Choláiste Lurgan

lurgan-logo-2015Tá cruinniú eagraithe ag Cumann Forbartha Chois Fharraige idir Údarás na Gaeltachta agus an Roinn Ealaíon, Oidhreachta is Gaeltachta, féachaint an bhféadfaí tíocht ar réiteach faoi phlean fadtéarmach a chur le chéile le forbairt a dhéanamh ar an bhfoirgneamh ar a dtugtar Coláiste Lurgan. Is le Údarás na Gaeltachta an foirgneamh, a thugtar amach ar léas gach samhradh le Coláiste Lurgan a reáchtáil ann.

Tá droch-chaoi ar an bhfoirgneamh le píosa agus anuraidh bhí baol ann nach gceadófaí cúrsaí Gaeilge a chur ar bun ann le linn an tsamhraidh.

An t-am seo anuraidh rinne an Cumann Forbartha áisitheoireacht ar chruinniú idir ionadaithe ón Roinn, ón Údarás agus ó Choláiste Lurgan le réiteach gearrthéarmach a fháil ar na fadhbanna a bhain leis an bhfoirgneamh agus chuir Údaras na Gaeltachta suim airgid ar fáil le obair riachtanach cothabhála a dhéanamh ar an gcoláiste. Socraíodh an uair sin go mba cheart féachaint chuige le plean fadtéarmach a chur le chéile don fhoirgneamh, sa gcaoi is go mbeadh sé ar fáil, ní amháin do na coláistí Gaeilge ar feadh an tsamhraidh, ach ar fáil chomh maith an chuid eile den bhliain le usáid ag an bpobal.

Beidh an cruinniú ag dul ar aghaidh ar an gCéadaoin, 20 Eanáir, agus tá cuireadh tugtha chomh maith do Chomharchumann Sailearna, do Chlub Óige Lurgain agus do Chumann Micheál Breathnach ionadaithe a chur ag an gcruinniú.


Bliain Cheiliúrtha is Chomórtha

Cáisc 1916Bliain mhór cheiliúrtha is chomórtha atá sa mbliain 2016: comóradh ar Éirí Amach na Cásca 1916, le neart imeachtaí á eagrú ar fud na tíre agus thar lear. Beidh ceann de na himeachtaí is mó ar bun i gCois Fharraige deireadh mí Bealtaine, nuair a eagrófar Féile Scannán na Réabhlóide i Seanscoil Sailearna, idir 27 agus 29 Bealtaine.

Sna Forbacha tá Gairdín Cuimhneacháin 1916 le forbairt ar an taobh ó dheas den bhóthar mór, taobh thiar de Óstán Chois Fharraige.

Mí Aibreáin beidh leagan drámatúil nua-aimseartha den scéal ‘Eoghainín na nÉan’ le Pádraig Mac Piarais, á chur ar an stáitse ag daoine óga, faoi stiúir Phádraig Uí Fhlaithearta, eagraithe ag Cumann Forbartha Chois Fharraige le tacaíocht ó Chiste 2016 de chuid Údarás na Gaeltachta.

Chomh maith leis sin, beidh comóradh á dhéanamh ar bhunú Chumann Forbartha Chois Fharraige 50 bliain ó shin.


Cluichí Pobail Chois Fharraige

Tá sé i gceist Cluichí Pobail a athbhunú i gCois Fharraige. Bhíodh Cluichí Pobail an-láidir i gCois Fharraige leis na céadta gasúr ag glacadh páirt sna himeachtaí, idir imeachtaí spóirt agus imeachtaí eile. Bhíodh Cluichí Pobail Chois Fharraige ag freastal ar ghasúir ó Dhoire Locháin siar chomh fada le Ros a’ Mhíl. Mí Aibreáin bhíodh Lá Spóirt eagraithe chuile bhliain ar Pháirc CLG An Spidéil, ina mbíodh na céadta páistí páirteach agus as a roghnófar páistí le dul ar aghaidh go comórtais Cluichí Pobail Chontae na Gaillimhe.

Anuraidh bhí cruinniú ar bun chun coiste nua a chur le chéile, ach nuair nach raibh ach triúr i láthair ag an gcruinniú ní fhéadfaí coiste a chur le chéile. Deireann Donncha Ó hÉallaithe, ó Chumann Forbartha Chois Fharraige, a bhí ina rúnaí ar na Cluichí Pobail i gCois Fharraige tráth, go mba mhaith leis scéal a fháil ó dhaoine sa bpobal, go speisialta tuismitheoirí, a bheadh sásta páirt a thógáil i gcoiste nua. “Má fhaightear dóthain ainmneacha beifear in ann Cois Fharraige a chlárú aríst mar cheantar sna Cluichí Pobail agus deis a thabhairt aríst do ghasúir an cheantair a bheith páirteach sna himeachtaí éagsúla”, a deireann sé. Is féidir teagmháil a dhéanamh le Donncha tré glaoch nó téacs a chur ag 0864048881 nó ríomhphost a chur ag doheallaithe@nullgmail.com.