Cartlann Nuachta: 9 Nollaig 2020
Coláiste Lurgan: Idirghabhálaí á Mholadh
Club Óige Lurgan atá lonnaithe i gColáiste Lurgan
Ag cruinniú a bhí ag an gCoiste Stiúrtha ar Chumann Forbartha Chois Fharraige aréir (Luan) léiríodh díomá nach bhfuil aon dul chun cinn déanta ón samhradh seo caite maidir le iarratas pleanála a chur os comhair an Chomhairle Chontae chun cead a fháil Coláiste Lurgan a leagan agus foirgneamh nua a thógáil ina áit. Nuair a chas ionadaithe an Chumann Forbartha le Údarás na Gaeltachta mí na Nollag seo caite, tugadh le tuiscint ag an gcruinniú go raibh plean aontaithe idir na páirtithe éagsúla agus go mbeadh an t-iarratas á dhéanamh ar chead pleanála.
Mar thoradh ar an moilleadóireacht tá bliain amháin caillte anois agus is léir nach mbeidh an Coláiste Lurgan nua réidh don bhliain 2022, mar a bhí beartaithe.
I ráiteas a d’eisigh Cumann Forbartha Chois Fharraige, tar éis cruinniú den Choiste Stiúrtha Dé Luain, dúradh go bhfuil sé práinneach anois go ndéanfaidh na páirtithe éagsúla iarracht tíocht ar chomhréiteach, le go mbeifear in ann iarratas pleanála aontaithe a chur os comhair an Chomhairle Chontae chomh luath agus is féidir.
Tá teachtairacht curtha ag an gCumann Forbartha chuig na páirtithe éagsúla – Údarás na Gaeltachta, Roinn na Gaeltachta agus Micheál Ó Foighil – ag iarraidh orthu glacadh le idirghabhálaí neamhspleách, ionas gur féidir tíocht ar chomhréiteach sásúil faoin bhforbairt ar Choláiste Lurgan, rud a chinnteoidh inmharthanacht tionscail na gColáistí Gaeilge i gceantar Chois Fharraige sna blianta atá romhainn.
Suas le €4.5 milliún a bhí geallta ag an stát leis an bhfoirgneamh, a tógadh 50 bliain ó shin, a leagan go talamh agus foirgneamh nua as an bpíosa a thógáil.
Príosún
Ar líne a seoladh leabhar nua atá scríofa ag Brian Ó Baoill faoin tréimhse a chaith sé i bpríosún i 1985, mar nach raibh sé sásta an ceadúnas teilifíse a íoc. Dhiúltaigh sé an ceadúnas a íoc, mar nach raibh ach 2% de na cláracha ar RTÉ ag an am i nGaeilge.
Tá cónaí le fada an lá ar Bhrian Ó Baoill ar an Teach Mór, Cois Fharraige, agus chaith sé tréimhse dá shaol ag obair le Údarás na Gaeltachta.
‘Príosún’ is teideal don leabhar, ina bhfuil neart pictiúir agus cartúin, cuid acu déanta ag Brian nuair a bhí sé i bpríosún de bharr a sheasamh faoi cheist na teilifíse.
Tá nasc le alt a scríobh Briain don iris Biseach faoin tréimhse a chaith sé i bpríosún anseo: AGÓID I GCOIS FHARRAIGE 1985 LE BRIAN Ó BAOILL
Tá cóipeanna den leabhar ‘Príosún’ ar díol sna siopaí áitiúla i gCois Fharraige.
Brian Ó Baoill, An Teach Mór, á thógáil ag an Garda Pat O’ Connor sa mbliain 1985, le tabhairt chuig Príosún Mhuinseo.
Dhiúltaigh sé ceadúnas teilifíse a íoc, de bharr a laghad cláracha Gaeilge ar RTÉ ag an am. Tá leabhar curtha amach aige faoin scéal, dar teideal dhó ‘Príosún’.
[Buíochas do Joe Shaughnessy as an bpictiúr a chur ar fáil.]
Gearrscéalta Uí Chadhain
Ar an Domhnach seo chugainn, 13 Nollaig, ag 7.30pm, beidh plé ar ghearrscéal eile ó Mháirtín Ó Cadhain, mar chuid den tsraith atá eagraithe ag an bhFóram Pleanála Teanga i gCois Fharraige.
‘Ag Dul ar Aghaidh’ an gearrscéal a bheas á phlé. Tá sé le fáil sa gcnuasach gearrscéalta ‘An Braon Broghach’.
Máire Feirtéar a bheas ag treorú na léitheoirí tríd an scéal.
Tá na seisiúin plé ar ghearrscéalta Uí Chadhain eagraithe ag an bhFóram Pleanála Teanga do cheantar Chois Fharraige.
Chun páirt a ghlacadh sa bplé ar an ngearrscéal Dé Domhnaigh, níl le déanamh ach ríomhphost a sheoladh chuig optchoisfharraige@nullgmail.com le d’ainm a chlárú.
Crannchur na mBreathnaigh
Tá na ticéid do chrannchur mór na Nollag atá á reáchtáil faoi láthair ag Cumann Micheál Breathnach ar díol i gcónaí agus beidh go dtí an Domhnach seo chugainn, 13 Nollaig. Dhá chrannchur atá i gceist ar an dticéd €10: ceann áitiúil le os cionn 40 duaiseanna, urraithe ag gnólachtaí áitiúla; agus ceann náisiúnta ina bhfuil 15 duais mhór le buachaint.
Seo cuid de na duaiseanna atá le buachan sa gcrannchur áitiúil a reáchtálfar ar an Domhnach, 20 Nollaig:
- Dearbhán €100 le caitheamh Tigh Nioclás Ó Conchubhair, urraithe ag Nioclás Ó Conchubhair.
- Dearbhán €100 ‘One 4 All’, urraithe ag Pádraig Joe Joe Mac an Iomaire.
- Ciseán Neighbour Food de luach €100, urraithe ag TG4.
- Ciseán Nollag, urraithe ag Ollmhargadh Seoighe (Siopa an Phobail).
- Ciseán Nollag, urraithe ag Moycullen Plant & Tool Hire.
Beidh an tarraingt náisiúnta ar bun 10 Márta, 2021, agus sa tarraingt sin tá 15 duais ar fad, carr nua Renault Clio mar chéad duais, chomh maith le duaiseanna móra airgid.
An t-airgead go léir a bhailítear go háitiúil téann sé isteach i gciste Chumann Micheál Breathnach.
Club Leabhar Chois Fharraige
Beidh Club Leabhar Chois Fharraige ag teacht le chéile ar an gCéadaoin seo chugainn, 16 Nollaig, ag 8.00pm, chun plé a dhéanamh ar an bhfilíocht sa leabhar ‘Gaillimh – Díolaim Cathrach,’ atá curtha in eagar ag Brian Ó Conchubhair. Is ar Zúm a bheas an teacht le chéile. Leis an nasc a fháil ní gá ach ríomhphost a sheoladh chuig clubleabharcf@nullgmail.com agus cuirfear an nasc ar fáil ar an lá thart ar 5.00pm.
An mBeidh Óstán Nua sa Spidéal?
Sráidbhaile an Spidéil
D’éirigh leis an gcomhlacht Baile Éamoinn Teoranta sa gcás os comhair na hArdchúirte faoin diúltú cead pleanála le óstán mór 81 seomra leapan, chomh maith le eastát beag tithíochta, a thógáil i mBaile Éamonn, trasna ó Thrá na mBan. Rialaigh an Ardchúirt go raibh an diúltú neamhréasúnach, mar gur diúltaíodh an cead ar an mbonn nach raibh na fíricí ar eolas ag an mBord Pleanála maidir leis an gcóras séarachais nua atá le tógáil sa Spidéal.
Sa tuairisc a chuir cigire ón mBord Pleanála ar fáil, dúradh go bhféadfadh an séarachas ón bhforbairt nua a bheith contúirteach do shláinte daoine ag snámh ar an dá thrá sa Spidéal, ach ba é breithiúnas na cúirte nach raibh aon fhianaise sa tuairisc le tacú leis seo.
Beidh an cás ag dul ar ais chuig an mBord Pleanála aríst agus ceaptar go dtógfaidh sé cúpla mí sula mbeidh cinneadh déanta.
Is leis an bhforbróir Ronan Barrett agus a bhean Siobhán Denvir an comhlacht Baile Éamoinn Teoranta.
Dea-Scéal don Spidéal
Geansaithe Bronnta ag Cambus Medical sa mbliain 2015
Fógraíodh dea-scéal fostaíochta don Spidéal ar an Luan seo caite, tar éis do Údarás na Gaeltachta pacáiste tacaíochta a cheadú don chomhlacht Cambus Medical, chun méadú suntasach a dhéanamh ar na háiseanna atá ag an gcomhlacht ar An Spidéal. Is fiú €1.9 milliún an pacáiste a ceadaíodh agus usáidfear é le spás breise de os cionn 1,700 méadar cearnach a chur leis na háiseanna. Meastar go gcruthófar os cionn 40 post nua nuair a bheas an méadú curtha i gcrích.
Faoi láthair tá os cionn 135 duine fostaithe ag Cambus Medical, comhlacht a bhunaigh Barry Comerford agus John Farragher sa mbliain 2006, agus atá anois i gcomhpháirtíocht leis an gcomhlacht Freudenbert Medical Europe GmbH, ceannaire domhanda i dtaobh na déantúsaíochta san earnáil feistí leighis.
Sladmhargadh ag Cló Iar-Chonnacht
Tom a’ tSeoighe ina sheasamh taobh amuigh dá theach i gCladhnach.
Tá leabhar nua foilsithe ag Cló Iar Chonnacht den teideal ‘Tom a’ tSeoighe: Amhráin’, curtha in eagar ag Síle Denvir agus Ciarán Ó Fátharta.
[Pic: Bob Quinn]
Tá na doirse ar oscailt arís ag siopa leabhar Chló Iar-Chonnacht sa Spidéal agus tús curtha le sladmhargadh na Nollag sa siopa agus ar líne ag www.cic.ie. Cuireann Cló Iar-Chonnacht sladmhargadh na Nollag ar bun gach bliain agus bíonn lacáistí suas le 50% ar réimse leabhar agus dlúthdhioscaí. Bíonn an siopa ar oscailt ó Luan go hAoine agus is féidir bualadh isteach nó d’ordú a chur isteach ar an suíomh idirlín nó ar an bhfón agus é a bhailiú sa siopa nó é a fháil sa bpost.
Tá teidil nua foilsithe ag Cló Iar-Chonnacht le seachtainí beaga anuas, ina measc an leabhar agus 2 CD ‘Tom a tSeoighe: Amhráin’ a chuir Síle Denvir agus Ciarán Ó Fátharta in eagar, ‘Ag Útamáil Liom: Cuimhní Cinn’ le Pádraic Breathnach, ‘Siamsa an Gheimridh’ béaloideas as Conamara a chuir Peadar Ó Ceannabháin in eagar agus ag teacht go luath, ‘Ón Spidéal go Strasbourg: Cuimhní Cinn’ le Seán Ó Neachtain.
FINKY ag an gClub Scannán
De bharr srianta a bhaineann le Covid-19 bhí ar Chlub Scannán Sailearna an séasúr scannáin a bhí beartaithe don Fhómhar a chur ar cheal ar fad. Ach tá socrú déanta ag an gClub Scannán le Abú Media go mbeidh daoine in ann an scannán FINKY a fheiceáil sa mbaile.
Tá scéal curtha amach ag baill an Chlub Scannán, ag cur in iúl dóibh go mbeidh siad in ann tíocht ar an scannán FINKY ar an idirlíon ar feadh seachtaine, ón Luan seo chugainn ar aghaidh. Is féidir eolas a fháil faoin mbealach le tíocht ar an scannán ach dul ag an suíomh WWW.CLUBSCANNAN.IE.
Calaphort Ros a’ Mhíl
D’fhógair Údarás na Gaeltachta go bhfuil maoiniú ceadaithe ag bord na heagraíochta chun réamhphlean a chur i dtoll a chéile maidir leis an 30 acra atá in úinéireacht Údarás an Gaeltachta i Ros an Mhíl i gCo. na Gaillimhe a úsáid chun deiseanna fuinneamh inathnuaite ar chósta Iarthar na hÉireann a chur chun cinn.
Bhí cruinniú ag ionadaithe ó Choiste Tacaíochta Chalafort Ros a’ Mhíl leis an Údarás ar an Luan seo caite agus is cosúil go bhfuil an tÚdarás sásta a bheith ag obair as lámh a chéile leis an gcoiste chun a chinntiú go mbeidh deis ag an gcalafort leas agus tairbhe a bhaint as earnáil an fhuinnimh inathnuaite mara amach anseo.
Ar an gcaoi sin d’fhéadfadh Calafort Ros a’ Mhíl a bheith mar ionad straitéiseach náisiúnta ó thaobh fuinneamh inathnuaite mara.
Ar ndóigh, tá sé de bhuntáiste ag Calafort Ros a’ Mhíl go bhfuil cead pleanála faighte cheana féin le céibh domhain-mhara a réiteach ann.